میرحسین یا خاتمی ؛ کدام یک به سود دیگری کنار می رود ؟

درست روزی که میرحسین موسوی اعلام کاندیداتوری کرد، این خبر در رسانه ها پیچید که سیدمحمد خاتمی نیز، طبق وعده پیشین خود، اعلام داشته است که به نفع میرحسین کنار خواهد رفت.

خاتمی پیشتر اعلام داشته بود که هرگز او و میرحسین با همدیگر وارد رقابت های انتخاباتی نخواهند شد و بدین ترتیب، خاتمی، شعار "یا من یا جناب میرحسین" را مطرح کرد.

گذشته از الزامات اخلاقی آنچه رییس جمهور پیشین را به آمدن کاندیدای اصلاح طلبی غیر از خودش ترغیب می کرد، حساسیت های فوق العاده ای بود که بر روی او وجود داشت (و دارد).

خاتمی با تجربه هشت ساله ریاست جمهوری و خاطره "هر 9 روز یک بحران" نیک می دانست که این بار اگر فرمول "9 روز یک بحران" معکوس شود و به "هر روز 9 بحران" تبدیل شود، اتفاق شگفت آوری رخ نداده است و البته بدیهی است که در چنان فضایی، هرگز نمی توان کار کرد.

بنابراین، خاتمی به درستی و البته به تلخی گفت که بهتر است فردی بیاید که هم اصلاح طب باشد، هم امکان رای آوردن داشته باشد و هم حساسیت های کارشکنانه بر روی او نباشد و این شخص، کسی نبود جز میرحسین موسوی.

با این حال، در شرایطی که خاتمی برای اعلام کاندیداتوری تحت فشار بود، میرحسین هنوز به جمع بندی نرسیده بود و لذا، برای آنکه زمان به زیان جبهه اصلاحات پیش نرود، خاتمی کاندیداتوری اش را اعلام کرد تا اصلاح طلبان، از حیرت چندماهه بدر آیند و تشکل یابند. متعاقب این وضعیت، میرحسین نیز به جمع بندی نهایی رسید و با صدور بیانیه ای رسما اعلام کاندیداتوری کرد.

در چنین شرایطی، طبیعی بود که خاتمی به عنوان یک سیاستمدار اخلاق گرا، حمایت خویش را معطوف میرحسین کند.

خبرهای موثق از برخی نزدیکان خاتمی نیز حکایت از این دارد که شخص وی، همچنان ترجیح می دهد نه یک رییس جمهور، که یک "رییس جمهور ساز" باشد. یعنی همان جایگاهی که رقیب انتخاباتی سال 76 وی یعنی علی اکبر ناطق نوری برای خود تعریف کرد و به جای آنکه سودای ریاست جمهوری را مجدداً در سر بپروراند، شیخوخیت پیشه کرد و مرجعی شد برای مراجعه سیاستمداران جناح اصولگرا و طرف مشورت آنها.

این تمایل، به ویژه در شرایطی تقویت می شود که میرحسین موسوی، پس از 20 سال کناره گیری از سمت های اجرایی، به درخواست های مکرر در خصوص کاندیداتوری پاسخ مثبت داده و از این رو، خیال خاتمی، تا حد زیادی از این بابت آسوده است که اگر نیاید، محمود احمدی نژادبازهم رئیس جمهور می شود.

در واقع، با حضور سید محمد خاتمی و میرحسین موسوی، یک فرصت تاریخی برای اصلاح طلبان به وجود آمده است که بتوانند بار دیگر به ریاست جمهوری برسند آن هم در شرایطی که رییس جمهور حاکم، طبق سنت 30 ساله، امیدوار است دور دوم ریاست جمهوری خودش را از مرداد 88 آغاز کند.

البته این فرصت تاریخی، با استمرار حضور هر دو کاندیدای مطرح اصلاح طلب به علاوه، مهدی کروبی (که شانس رای کمتری دارد) نمی تواند چندان مثمرثمر باشد چه آنکه با پخش آرای اصلاح طلبان، جبهه اصولگرا، شانس بیشتری برای استمرار ریاست جمهوری احمدی نژاد خواهد داشت.

قطعا این "نکته بسیار ساده" را، هم موسوی می داند، هم خاتمی و هم کروبی و لذا، قاعدتا ریسک حضور همزمان را مرتکب نخواهند شد.

در این میان، سوالی که باقی می ماند این است که کدام یک از این سه نفر بماند؟

بدیهی است ، مهدی کروبی، از بین این سه نفر کمترین شانس رای را دارد. او در انتخابات گذشته، با شعار ابداعی خویش، یعنی "هر ایرانی بالای 18 سال، 50 هزار تومان" توانست آرای بسیاری از فقیران جامعه را از آن خود کند ولی در گذر این چهار سال، چنین شعاری، جذابیت خود را از دست داده است و گذشته از این، دیگر، انحصاری در این نوع شعارهای توده دوست وجود ندارد.

اما از میان خاتمی و موسوی نیز هر کدام که بماند، شانس زیادی برای پیروزی در برابر احمدی نژاد خواهد داشت زیرا خاتمی، رای بالایی در میان هواداران مردمی اصلاحات دارد و موسوی نیز هر چند به اندازه خاتمی در میان جبهه اصلاحات رای ندارد ولی قادر به جذب بخش مهمی از آرای رای دهندگان سنتی است.

لذا هر کدام از آنها که به نفع دیگری کنار برود، شانس فرد باقی مانده را به نحو قابل ملاحظه ای بالا می برد.

تاکنون، میرحسین، نگفته است که به نفع خاتمی کنار خواهد رفت ، ولی چنین سخنی از سوی خاتمی درباره میرحسین گفته شده است.
به علاوه از آنجا که کاندیداتوری میرحسین، می تواند باعث شکستن آرای احمدی نژاد شود- بر عکس خاتمی که کاندیداتوری اش باعث اجماع بر احمدی نژاد شده است- این احتمال که خاتمی به نفع میرحسین کنار برود زیاد است.

با این حال، سوالی که مطرح است این است که چرا اخبار مربوط به احتمال کناره گیری خاتمی تکذیب می شود؟

پاسخ روشن است: اگر خاتمی از هم اکنون کناره گیری خودش را رسما اعلام کند، پتانسیلی که با حضور پر رنگ او به وجود می آید، ایجاد نخواهد شد و حال آنکه سناریو، این است که این پتانسیل اجتماعی ایجاد و سپس به سمت سبد کاندیدای نهایی اصلاح طلبان هدایت شود.

لذا قرار نیست که تا مشخص شدن نتیجه نهایی- که چه کسی به نفع دیگری کنار برود- برنامه های انتخاباتی و تبلیغاتی یک کاندیدا متوقف شود.

اما "چه کسی کنار می رود؟" سوالی است که تا بدین جای کار، هم بر اساس تحلیل ها و هم طبق اخبار موثق ، تصمیم اولیه بر کنار رفتن خاتمی به نفع میرحسین است ولی بناست روند تبلیغات تا نزدیک ثبت نام کاندیداها ادامه یابد و در نهایت با توجه به آخرین شرایط تصمیم گیری نهایی صورت پذیرد.